သင့်ကိုတယောက်ယောက်စိုက်ကြည့်နေတာကို သင်သိနေတာဘာလို့လဲ?

တခါတခါ အနောက်ကများ တယောက်ယောက်လှမ်းကြည့်နေသလားမသိဘူးလို့ လှည့်ကြည့်မိရင် တကယ်လဲ စိုက်ကြည့်နေတဲ့သူရှိနေတတ်ပါတယ်။ တယောက်ယောက်က နောက်ကွယ်ကနေ ကြည့်နေရင် အလိုလိုစိတ်ထဲကသိနေသလို ခံစားရဖူးမှာပါ။

အဲ့တာ တိုက်ဆိုင်မှုသက်သက်ပဲလား။
ဒါမှမဟုတ် တကယ်ပဲ sixth sense လိုလိုရနေတာလား။
စိုက်ကြည့်တဲ့သူနဲ့ အကြည့်ခံရတဲ့သူကြားမှာရော ဘာဆက်သွယ်မှုတွေများရှိနေလို့လဲ။ ကျနော်နားလည်မိသလောက် ရေးပြထားပါတယ်။

ဒီလိုအကြည့်ခံရတာ သိနေသလိုလိုဖြစ်တဲ့အကြောင်းကို သိပ္ပံပညာက လေ့လာထားတာသိပ်မကြာသေးပါဘူး။

အစောဆုံးလေ့လာထားတဲ့ theory တခုကတော့ Titchener theory ပဲဖြစ်ပါတယ်။ ၁၈၉၈ ခုနှစ်တုန်းက ဗြိတိန်စိတ်ပညာရှင် Edward Titchener က ဒီအကြောင်းကိုလေ့လာပြီး ရှင်းပြထားဖူးပါတယ်။

ကိုယ့်ကို တယောက်ယောက်ကြည့်နေတယ်လို့ ခံစားရတဲ့အခါ လူတွေက နဲနဲနေရခက်လာပါတယ်။ အဲ့လိုနေရခက်လာရင် တခုခုလုပ်မိတတ်ပါတယ်။
ဥပမာ ပွနေတဲ့ဆံပင်ကို ပြန်သပ်တင်မိတာ၊ ကိုယ်နေဟန်ထားကို ပြန်ပြင်လိုက်တာ၊ မျက်မှန်ကိုပြန်ချိန်တာ၊ ကော်လံကိုပုံကျအောင် ပြန်ပြင်တာ စသဖြင့် လှုပ်ရှားမှုတခုခုကို စိတ်ကမသိလိုက်ဘဲ အလိုလိုလုပ်မိသွားတတ်ပါတယ်။

အကြည့်ခံနေရပြီဆို ရှိုးပဲ့နေရင်မဖြစ်ဘူးဆိုပြီး ရှိုးနည်းနည်းပြန်ထိန်းတဲ့သဘောပါ။

အဲ့လိုလေးလုပ်ပြီးတာနဲ့ နောက်ကိုအသာလှည့်ကြည့်လိုက်တဲ့အခါ အနောက်ကလူကလဲ အရှေ့ကလူကလှုပ်လှုပ်လှုပ်လှုပ်နဲ့ ဘာများလဲဆိုပြီးသတိထားမိကာ ပြန်လိုက်ကြည့်မိတာပါတဲ့။

ဆိုလိုတာက ကိုယ်အကြည့်ခံနေရပြီလို့ခံစားရရင် တခုခုလှုပ်ရှားမိပါတယ်။ အဲ့လိုလှုပ်လိုက်တဲ့အတွက် အနောက်ကတယောက်ယောက်ရဲ့ မြင်ကွင်းထဲမှာ ကိုယ့်လှုပ်နေတာရောက်လာပြီး ဟိုကလဲအကြည့် ဒီကလဲအလှည့် အကြည့်ချင်းဆုံသွားကြတာပါတဲ့။

Timing ကိုက်မိဖို့ကလဲ အရေးကြီးပါတယ်တဲ့။ ရှေ့ကလူ ခေါင်းလှည့်ဖို့အတွက် တစက္ကန့်လောက်ပဲကြာပါတယ်။
နောက်ကလူက အရှေ့ကကောင်လှုပ်နေတာကို သတိထားမိပြီး ဖျက်ကနဲလှမ်းကြည့်မိဖို့က တစက္ကန့်ရဲ့ ၅ပုံတပုံလောက်ပဲကြာတာမို့ နှယောက်သား အကြည့်ချင်းဆုံသွားတဲ့သဘောပါ။

တကယ် အစကထဲက စိုက်ကြည့်နေတာဟုတ်ချင်မှဟုတ်မှာပါ။ သူကြည့်လို့ ကိုယ်ကြည့်မိတဲ့သဘောဖြစ်နိုင်တယ်လို့ Titchener ကရှင်းပြထားပါတယ်။တချို့ကလဲ ဒါကိုလက်မခံလို့ စမ်းသပ်ကြပါသေးတယ်။

တချို့ကလဲ ဒါကိုလက်မခံလို့ စမ်းသပ်ကြပါသေးတယ်။ ပထမစမ်းသပ်ချက်တခုက ကြည့်မယ့်သူနဲ့ အကြည့်ခံမယ့်သူကို ၂အုပ်စုခွဲလိုက်တယ်။ ကြည့်မယ့်သူတွေကို ဒင်္ဂါးပြားတခုပေးထားပြီး ခေါင်းပန်းလှန်ခိုင်းတယ်။

“ခေါင်း” ဖက်ကျရင် 15စက္ကန့်စိုက်ကြည့်ရမယ်။ ပြီးရင် ခေါင်းပန်းထပ်လှန်မယ်… “ပန်း” ဖက်ကျရင် မကြည့်ဘဲ 15စက္ကန့်နေရမယ်။

အကြည့်ခံရမယ့်သူတွေကိုတော့ ကြည့်ပြီလား မကြည့်ဘူးလား မေးပြီးခန့်မှန်းခိုင်းပါတယ်။ ဒီလိုစမ်းသပ်တဲ့အခါ ဖြစ်တန်စွမ်း probability က 50.2% ပဲအဖြေထွက်လို့ ဒါဟာ တိုက်ဆိုင်မှုတခုထက်မပိုဘူး။ ဘာဆက်သွယ်ချက်မှမရှိဘူးလို့ အဖြေထွက်ပါတယ်။

နောက်ထပ်စမ်းသပ်ချက်တခုကကျ ကယ်လီဖိုးနီးယားက စိတ်ပညာရှင် William Braud ကစမ်းထားတာပါ။ သူကအပေါ်ကစမ်းသပ်ချက်ကို မကြိုက်ပါဘူး။ အကြည့်ခံရတဲ့သူကို ကြည့်နေပြီလား မကြည့်သေးဘူးလားမေးနေရင် အကြည့်ခံရတဲ့သူက အာရုံအသေစိုက်ပြီး မမှန် မှန်အောင် ခန့်မှန်းတော့မှာပါတဲ့။

အဲ့လို bias တွေမဖြစ်ရအောင် Braud က အကြည့်ခံရတဲ့သူကို မေးခွန်းမမေးပါဘူး။ ဒီတိုင်းလေးပဲ ကင်မရာရှေ့မှာ ငြိမ်ငြိမ်လေးထိုင်ခိုင်းထားပါတယ်။ ဒါပေမယ့် သွေးခုန်နှုန်း၊ သွေးပေါင်ချိန်၊ အသက်ရှူနှုန်းစတဲ့ ဇီဝကမ္မဖြစ်စဥ်တွေကိုတော့ စက်နဲ့မှတ်တမ်းတင်ထားပါတယ်။ ကြည့်ရမယ့်သူကိုလဲ သီးခြားအခန်းထဲမှာ ထားပြီး အကြည့်ခံရမယ့်သူရဲ့ နောက်ကျောကိုရိုက်ထားတဲ့ CCTV ကိုပြထားပါတယ်။

ကြည့်ရမယ့်သူအလုပ်က သူ့အခန်းထဲမှာပဲသူနေပြီး CCTV ကြည့်ရမယ်။ CCTV က အကြည့်ခံရမယ့်သူနောက်ကျောကို ချိန်ထားတယ်။ အဲ့လိုနဲ့ စိုက်ကြည့်တလှည့် မကြည့်တလှည့်စမ်းပါတယ်။

စမ်းသပ်မှုအဖြေအရတော့ လူတွေက စိုက်ကြည့်ခံရတယ်လို့ sense ရတဲ့အခါ အသက်ရှူမြန်တာ၊ နှလုံးခုန်မြန်တာတွေဖြစ်လာပြီး တကယ်စိုက်ကြည့်တဲ့အကြိမ်အရေအတွက်နဲ့ အတော်လေးကိုက်ညီကြောင်းတွေ့ရပါတယ်။ သဘောကတော့ စိုက်ကြည့်ခံရတာကို တနည်းနည်းနဲ့ ခံစားမိနေတယ်လို့ဆိုရပါမယ်။

အခန်းလဲခွဲထား၊ စက်တွေနဲ့လဲသေချာစမ်းထားတဲ့ ဒီစမ်းသပ်ချက်ကလဲ အတော်စိတ်ဝင်စားဖို့ကောင်းတဲ့ အဖြေကိုပေးတာမို့ ငြင်းရခက်ပါတယ်။ ဘယ်လိုပဲဖြစ်ဖြစ် အပေါ်ကစမ်းသပ်ချက်တွေအကုန်လုံးက အတိအကျပြောဖို့ရာ ခက်ခဲပါသေးတယ်။

နောက်ထပ်စမ်းသပ်မှုတွေ တွေ့ရှိချက်တွေ လိုနေပါသေးတယ်။ အခုလက်ရှိအထိကတော့ ဒါဟာတိုက်ဆိုင်မှုလား… တကယ်ပဲအာရုံရနေတာလားဆိုတာ ပြောရခက်နေသေးကြောင်း ရေးသားရင်း ဒီမှာပဲရပ်ထားပါရစေ။

Thanks for your time!

လင်းမူ

Next Post, Previous Post မနှိပ်ဘဲ OUO Link ကနေ ၁ပုဒ်ချင်းဝင်ဖတ်ပြီး ကူညီပါ။
အသိအမြင်၊ အတွေးအခေါ် အသစ်တစ်ခုခုရသွားလို့ လှူဒါန်းလိုပါက Science Nuts (Facebook Page) ကို ဆက်သွယ်လှူဒါန်းနိုင်ပါတယ်။
လှူသမျှငွေအကုန်လုံးကို လိုအပ်တဲ့နေရာတွေမှာ ပြန်လည်လှူဒါန်းပေးသွားမှာပါ။