ကမ္ဘာကြီးလုံးရာမှ ပြားလာရခြင်းအကြောင်း

ကျွန်တော့အနေနဲ့ စကြဝဠာအကြောင်းရေးချင်ပေမယ့် စိတ်ပညာအကြောင်း ရေးတာလောက် မဖတ်ကြလို့ မရေးဖြစ်တာပါ။ အဲ့တော့ နောက်တစ်ခေါက် Try ကြည့်တဲ့အနေနဲ့ သာမန်လူနားလည်လောက်တဲ့ အကြောင်းအရာတွေကနေ စပြီးပြန်ရေးချင်ပါတယ်။
ဒီအကြောင်းတွေကို စိတ်ဝင်စားတဲ့သူတွေကတော့ ဒါတွေသိပြီးသား ဖြစ်နေနိုင်ပါတယ်။ ဒါက မသိသေးတဲ့သူတွေအတွက် ရည်ရွယ်ထားတာပါ။

ခေတ်အဆက်ဆက် စကြဝဠာကြီးဘယ်လိုပုံစံရှိသလဲဆိုတာ လူတွေတွေးတောခဲ့ကြပါတယ်။ စကြဝဠာက ဒီလိုရှိပါလားဆိုပြီး သိလာတာ နှစ် ၁၀၀ လောက်ပဲရှိပါသေးတယ်။ ဒီမတိုင်ခင်တုန်းက အလွဲပေါင်းများစွာရှိခဲ့ပါတယ်။ အဲ့ဒီအလွဲတွေကနေ ဒီနေ့ထိ အဆင့်ဆင့် ပြောင်းလဲလာပုံကို ပြောပြချင်ပါတယ်။

လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်သန်းပေါင်းများစွာက စကြဝဠာဆိုတာ ဘာလဲမပြောနဲ့… ကမ္ဘာကဘယ်လိုလဲဆိုတာတောင် သေချာမသိခဲ့ပါဘူး။ “ကမ္ဘာကအောက်မှာ ကောင်းကင်ကြီးက အပေါ်မှာ” ဆိုတဲ့သဘောလောက်ပဲ နားလည်ခဲ့ကြတာပါ။

ကမ္ဘာကြီးက အပြားကြီးလို့ပဲထင်ခဲ့ကြပါတယ်။ ဒီတော့ ခုခေတ်မှာ ကမ္ဘာပြားတယ်လို့ ယုံသေးတဲ့သူတွေ (Falt Earthers) ကိုမြင်ရတဲ့အခါ ပြောစရာစကားရှာမရအောင် ဖြစ်ရပါတယ်။

ပထမဆုံးသိပ္ပံနည်းကျ အမြင်တစ်ခုကိုစခဲ့တာကတော့ Anaximander ပါပဲ။ သူစဉ်းစားတာက ဘယ်လိုလုပ်ပြီး နေရယ်၊ လရယ်၊ ကြယ်တွေရယ်ဟာ ကျွန်တော်တို့ကို ပတ်နေနိုင်တာလဲ လို့တွေးခဲ့ပါတယ်။ ဒီတော့ပုံတစ်မျိုးထွက်လာပြန်ပါတယ်။

သူ့ပုံအရ ကမ္ဘာဟာ ပြားနေပေမယ့် ကမ္ဘာပတ်လည်မှာ Dimension ၃ခုဖြစ်လာပါတယ်။ ကောင်းကင်ကြီးက ကမ္ဘာကြီးရဲ့အပေါ်မှာတင်မဟုတ်ဘဲ ပတ်လည်မှာ ရှိနေပါပြီ။ ကမ္ဘာကြီးက အာကာသထဲမှာ ပေါလောဖြစ်နေတဲ့ ကျောက်တုံးကြီးဖြစ်မယ်ဆိုတာလည်း သိနေကြပါပြီ။ ခုချိန်ထိ ကမ္ဘာလုံးလား၊ ပြားလား မသေချာသေးပါဘူး။

ဒါကို ဒဏ္ဍာရီတွေထဲမှာတော့ လိပ်ကျောကုန်းပေါ်မှာ ကမ္ဘာကြီးကို ထမ်းထားတယ်ဆိုပြီး ပြောတတ်ကြပါတယ်။ (Stephen King ရဲ့ Universe တို့၊ Terry Pratchett ရဲ့ Discworld တို့ဆိုတာ ဒီကနေဖြစ်လာတဲ့ပုံပါပဲ)

နောက်ပိုင်းမှာ (ပိုက်သာဂိုရပ်စ်လား… ပါမင်းနိဒီးစ်လား မသေချာ) ကမ္ဘာကြီးဟာ စက်လုံးကြီးဖြစ်ရမယ်လို့ တွေးမိသွားတယ်။ ဒါမှသာ ကောင်းကင်ကို ဘယ်နေရာကြည့်ကြည့် အတူဖြစ်နေမှာလို့ ဆင်ခြင်မိကြတယ်။

Aristotle အလှည့်ရောက်တဲ့အခါ စကြဝဠာဆိုတာ အောက်ကပုံလိုမျိုးဖြစ်တယ်လို့ ပြောတယ်။ ဒါကို သူက ကောင်းကင်ဘုံလို့ခေါ်တယ်။ ကမ္ဘာနဲ့နေက ဒီပုံမျိုးရှိတယ်ဆိုတာ အလယ်ခေတ်ကုန်တဲ့အထိ လက်ခံခဲ့ကြတယ်။

ပုံမှာကြည့်ရင် သိနိုင်တာက ကမ္ဘာက အရာရာရဲ့အလယ်ဗဟိုမှာ ရှိနေပါတယ်။ ဒီတော့ “လူဆိုတာ ဘုရားသခင်ဖန်ဆင်းထားတာ…” ဆိုတဲ့ အဆိုကိုပိုပြီး ပံ့ပိုးပေးနေသယောင်ရှိတာပေါ့။ လူဆိုတာ တော်တော်ထူးခြားတယ်၊ စကြဝဠာထဲမှာ လူတွေက အရေးပါဆုံးပဲဆိုတဲ့အမြင်မျိုးဖြစ်လာကြတယ်။

ဒီကနေ နောက်တစ်ဆင့်ကတော့ Copernicus ကြောင့်ဖြစ်လာတာပါ။ ဒါကို အရေးပါတဲ့ သိပ္ပံတော်လှန်ရေးတွေထဲက တစ်ခုအဖြစ်သတ်မှတ်ကြပါတယ်။ သူက Aristotle ရဲ့ပုံနဲ့သိပ်မကွာပါဘူး။ ဒါပေမယ့် နေကိုအလယ်ဗဟိုမှာထားလိုက်ပါတယ်။ ကမ္ဘာနဲ့ကျန်တဲ့ဂြိုလ်တွေဟာ နေကို အရှိန်ပြင်းပြင်းနဲ့ လှည့်ပတ်နေတာဖြစ်ကြောင်း ပြောခဲ့ပါတယ်။

အဲ့ဒီကနေမှ နောက်တစ်ဆင့် ကျွန်တော်တို့တွေသိလာရတာက ကျွန်တော်တို့ရဲ့ နေအဖွဲ့အစည်း (Solar System) နဲ့ပုံစံတူတွေ စကြဝဠာထဲမှာ မရေမတွက်နိုင်အောင်ရှိတယ်ဆိုတာပါ။ နေဆိုတာ ကြယ်တစ်မျိုးပဲဆိုတာလည်း သိလာကြပါတယ်။ ဒီလိုကြယ်တွေအများကြီး စုဝေးနေတဲ့အရာကြီးကို ကြယ်စုများ (Galaxy) လို့ခေါ်လိုက်ပါတယ်။
ကျွန်တော်တို့ရှိနေတာက နဂါးငွေ့တန်းဂလက်ဆီ (Milky Way Galaxy) မှာပါ။

• 

ဒီကနေ နောက်တစ်ဆင့်ထပ်ပြီး သိလာကြပြန်ပါတယ်။ ၁၉၃၀ မှာ Astronomers တွေက နက်ဗျူလာ (Nebulae) တွေကို တိုင်းတာကြည့်ကြပါတယ်။ နက်ဗျူလာဆိုတာ ကြယ်တွေကြားမှာရှိတဲ့ တိမ်လိုဖြူဖြူအရာတွေကို ပြောတာပါ။

အဲ့ဒါတွေကို တိုင်းကြည့်တဲ့အခါ ကျွန်တော်တို့ရဲ့ Galaxy ဆိုတာလည်း အခြား Galaxy ပေါင်းများစွာလိုပဲ ရှိနေတဲ့ အရာတစ်ခုမှန်းသိသွားကြပါတယ်။
တိုင်းတာကြည့်လို့ရသလောက် မျက်စိတစ်ဆုံးမှာ Galaxy တွေချည်းပါပဲ။
အဲ့တော့ စကြဝဠာကြီးက ကြီးမားလွန်းတဲ့အတွက် ဘယ်ဘက်ကိုကြည့်ကြည့်တူတူပဲဆိုတာ သိလိုက်ရပါတယ်။ ဒါ့အပြင် အတိုင်းအဆလည်း မရှိဘူးလို့ ထင်ကြပါတယ်။

အောက်ကပုံကိုကြည့်ပါ။

ဒါကို Hubble Telescope ကနေ ရိုက်ယူထားတာပါ။ သူက ကမ္ဘာ့အပြင် ပတ်လမ်းတစ်ခုကနေ စကြဝဠာကြီးကို လှမ်းရိုက်လိုက်ပါတယ်။ ကျွန်တော်တို့ သာမန်မျက်စိနဲ့ မြင်နိုင်တာထက် စကြဝဠာထဲကို ထိုးဖောက်မြင်နိုင်လိုက်ပါတယ်။ ပုံမှန်ဆိုရင် နောက်ခံမည်းမည်းကြီးမှာ လင်းနေတဲ့ကြယ်အနည်းငယ်ကို မြင်တွေ့ရမှာပါ။ ဒါပေမယ့် Hubble Telescope နဲ့ရိုက်တဲ့အခါ အစက်အပျောက်ပေါင်းများစွာကို မြင်နိုင်လိုက်ပါတယ်။ အစက်တစ်ခုစီဟာ ကျွန်တော်တို့ရဲ့နေလိုမျိုး ကြယ်ပေါင်း ဘီလီယံရာနဲ့ချီပြီးပါတဲ့ Galaxy တွေပါ။ ဒီတော့ တွက်ကြည့်လို့ရတာက ကမ္ဘာလိုမျိုး ဂြိုလ်ပေါင်း မရေမတွက်နိုင်လောက်အောင် ရှိနေမှာပါ။
ဘယ်နေရာကြည့်ကြည့် ဒီအတိုင်းပဲမြင်နေရပါတယ်။

ဒါပေမယ့် ခုလိုမျိုး Uniform ဖြစ်နေတာဟာ အမြင်နဲ့တင် အတိအကျပြောလို့မရပြန်ပါဘူး။ အာကာသ (Space) ဟာ အပြားကြီးမဟုတ်ဘဲ ကွေးညွှတ်မှု (Curve) ရှိပါတယ်။ လှိုင်းတွေလိုပဲ မြင်ကြည့်လို့ရပါတယ်။ ကြားထဲမှာက Galaxy ပေါင်းများစွာပေါ့။

ခုချိန်မှာတော့ စကြဝဠာကြီးဟာ ပြန့်ကားနေတယ်လို့ လေ့လာမှုတွေအရ ပြောကြပါတယ်။ အဲ့လိုပြန့်ကားလာလေလေ ပြန့်ကားနှုန်းကပိုမြန်လေလေပါပဲ။ ဒီတော့ ပြန့်ကားအောင် လုပ်နေတဲ့အရာတစ်ခုရှိရမယ်လို့ Hypothesis ထုတ်လိုက်ကြပါတယ်။ အဲ့ဒီကနေ ပြန့်ကားအောင် လုပ်ပေးနေတဲ့အရာတွေကို Dark Matter, Dark Energy စသဖြင့်ခေါ်ကြပါတယ်။

ဒါတွေက သပ်သပ် Topic တစ်ခုပြောရမှာမို့ ခုချိန်မှာတော့ ဒီလောက်နဲ့ပဲရပ်ထားချင်ပါတယ်။ ဖတ်ပေးတာ ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။

SAGAN

Next Post, Previous Post မနှိပ်ဘဲ OUO Link ကနေ ၁ပုဒ်ချင်းဝင်ဖတ်ပြီး ကူညီပါ။
အသိအမြင်၊ အတွေးအခေါ် အသစ်တစ်ခုခုရသွားလို့ လှူဒါန်းလိုပါက Science Nuts (Facebook Page) ကို ဆက်သွယ်လှူဒါန်းနိုင်ပါတယ်။
လှူသမျှငွေအကုန်လုံးကို လိုအပ်တဲ့နေရာတွေမှာ ပြန်လည်လှူဒါန်းပေးသွားမှာပါ။